11. ทสุตตรสูตร

เรื่อง พระสารีบุตรเถระ

ว่าด้วยธรรมหมวด 1

[364] ข้าพเจ้า สดับมาแล้วอย่างนี้ :-
สมัยหนึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพร้อมด้วย ภิกษุสงฆ์หมู่ใหญ่ ประมาณ
500 รูป ประทับอยู่ที่ฝั่งสระโปกขรณี ชื่อ คัดครา ใกล้เมืองจำปา. ณ ที่นั้น
ท่านพระสารบุตร เรียกภิกษุทั้งหลายมา ภิกษุเหล่านั้น รับคำของท่าน
พระสารีบุตรแล้ว. ท่านพระสารีบุตร กล่าวว่า
[365] เราจักกล่าวทสุตตรสูตร อันเป็นธรรมเพื่อ
ปลดเปลื้องกิเลสเครื่องร้อยรัดทั้งปวง เพื่อ
บรรลุถึงพระนิพพาน เพื่อทำที่สุดทุกข์.
[366] ดูก่อนผู้มีอายุทั้งหลาย ธรรมอย่างหนึ่ง มีอุปการะมาก
ธรรมอย่างหนึ่ง ควรเจริญ ธรรมอย่างหนึ่ง ควรกำหนดรู้ ธรรมอย่างหนึ่ง
ควรละ ธรรมอย่างหนึ่ง เป็นไปในส่วนเสื่อม ธรรมอย่างหนึ่งเป็นไปใน
ส่วนวิเศษ ธรรมอย่างหนึ่ง แทงตลอดได้ยาก ธรรมอย่างหนึ่ง ควรให้
เกิดขึ้น ควรรู้ยิ่ง ธรรมอย่างหนึ่ง ควรทำให้แจ้ง.
[367] ธรรมอย่างหนึ่ง มีอุปการะมาก เป็นไฉน. คือความ
ไม่ประมาทในกุศลธรรมทั้งหลาย. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง มีอุปการะมาก.

[368] ธรรมอย่างหนึ่ง ควรเจริญเป็นไฉน. คือกายคตาสติ
สหรคตด้วยความสำราญ. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง ควรเจริญ.
[369] ธรรมอย่างหนึ่ง ควรกำหนดรู้ เป็นไฉน. คือ ผัสสะ
ที่ยังมี อาสวะ มีอุปาทาน. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง ที่ควรกำหนดรู้.
[370] ธรรมอย่างหนึ่ง ควรละเป็นไฉน. คือ อัสมิมานะ. นี้
ธรรมอย่างหนึ่ง ควรละ.
[371] ธรรมอย่างหนึ่ง เป็นไปในส่วนเสื่อมเป็นไฉน. คือ
อโยนิโสมนสิการ. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง เป็นไปในส่วนเสื่อม.
[372] ธรรมอย่างหนึ่ง เป็นไปในส่วนวิเศษเป็นไฉน. คือ
โยนิโสมนนิการ. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง เป็นไปในส่วนวิเศษ.
[373] ธรรมอย่างหนึ่ง แทงตลอดได้ยากเป็นไฉน. คือ
เจโตสมาธิ อันมีลำดับติดต่อกันไป. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง แทงตลอดได้ยาก.
[374] ธรรมอย่างหนึ่ง ควรให้เกิดขึ้น เป็นไฉน. คือ ญาน
อันไม่กำเริบ. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง ควรทำให้เกิดขึ้น.
[375] ธรรมอย่างหนึ่ง ควรรู้ยิ่งเป็นไฉน. คือ สัตว์ทั้งหลาย
ทั้งปวง อยู่ได้ด้วยอาหาร. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง ควรรู้ยิ่ง.
[376] ธรรมอย่างหนึ่ง ควรทำให้แจ้งเป็นไฉน. คือ เจโตวิมุติ
อันไม่กำเริบ. นี้ ธรรมอย่างหนึ่ง ควรทำให้แจ้ง. ธรรม 10 อย่าง
เหล่านี้ จริง แท้ แน่นอน ไม่ผิดพลาด ไม่เป็นอย่างอื่น พระตถาคต
ตรัสรู้แล้ว โดยชอบ.

ว่าด้วยธรรมหมวด 2

[377] ธรรม 2 อย่าง มีอุปการะมาก ธรรม 2 อย่าง ควรเจริญ
ธรรม 2 อย่าง ควรกำหนดรู้ ธรรม 2 อย่าง ควรละ ธรรม 2 อย่าง
เป็นไปในส่วนเสื่อม ธรรม 2 อย่างเป็นไปในส่วนวิเศษ ธรรม 2 อย่าง
แทงตลอดได้ยาก ธรรม 2 อย่าง ควรให้เกิดขึ้น ธรรม 2 อย่าง ควร
รู้ยิ่ง ธรรม 2 อย่าง ควรทำให้แจ้ง.
[378] ธรรม 2 อย่าง มีอุปการะมากเป็นไฉน คือ สติ และ
สัมปชัญญะ ธรรม 2 อย่างเหล่านี้ มีอุปการะมาก.
[379] ธรรม 2 อย่าง ควรเจริญเป็นไฉน. คือ สมถะ และ
วิปัสสนา ธรรม 2 อย่างเหล่านี้ ควรเจริญ.
[380] ธรรม 2 อย่าง ควรกำหนดรู้เป็นไฉน. คือ นามและรูป
ธรรม 2 อย่างเหล่านี้ ควรกำหนดรู้.
[381] ธรรม 2 อย่าง ควรละเป็นไฉน. คือ อวิชชา และ
ภวตัณหา ธรรม 2 อย่างเหล่านี้ ควรละ
[382 ] ธรรม 2 อย่าง เป็นไปในส่วนข้างเสื่อมเป็นไฉน. คือ
ความเป็นผู้ว่ายาก และความคบคนชั่วเป็นมิตร. ธรรม 2 อย่างเหล่านี้
เป็นไปในส่วนข้างเสื่อม.
[383] ธรรม 2 อย่าง เป็นไปในส่วนวิเศษเป็นไฉน. คือ
ความเป็นผู้ว่าง่าย และความคบคนมีเป็นมิตร. ธรรม 2 อย่างเหล่า
เป็นไปในส่วนวิเศษ.